Stress, wat is het en wat doet het met je?
Je kunt geen tijdschrift of krant openslaan of je leest iets over stress. Er wordt uitgebreid besproken of een burn-out nu een modeverschijnsel is of niet. Of dat komt doordat we allemaal en masse op onze mobiel zitten. Om over werkstress maar even helemaal te zwijgen.
Maar wat is het nu eigenlijk, stress?
Het is niets anders dan spanning of druk en is niet per definitie ongezond. Soms heb je het zelfs in een bepaalde mate nodig om goed te kunnen functioneren en je dag door te komen. Zonder stress ben je nergens! Je zou het dus kunnen verdelen in gezonde en ongezonde stress.
Gezonde stress is de spanning die je voelt voor een sollicitatiegesprek, leuke date, presentatie, toets of andere spannende gebeurtenis. Deze zorgt ervoor dat je extra alert kunt reageren, je goed kunt voorbereiden en geconcentreerd kunt werken. Als de moeilijke klus af is, produceert je lichaam endorfines en dopamine (de zogenaamde gelukshormonen) om de balans weer te herstellen. Je lijf keert terug naar een toestand van rust. Je bent hersteld van de stressreactie.
Ongezonde stress ontstaat wanneer de draaglast groter wordt dan de draagkracht. Op dat moment zijn de eisen die aan jou worden gesteld of die je aan jezelf stelt groter dan wat je aankunt of goed voelt. Door toedoen van jouw triggers worden stresshormonen aangemaakt en deze brengen verschillende klachten met zich mee. Je spreekt van ongezonde stress als deze lang(er) duurt of aanhoudt en er meer tijd nodig is om te herstellen.
Ditzelfde geldt voor een hevige stressreactie; hoe heviger de reactie, hoe meer tijd je nodig hebt voor herstel. Ook als er veel en vaak momenten van stress zijn, is er te weinig tijd om tussendoor te herstellen. Je lichaam verblijft (te) lang in een staat van paraatheid. Vast staat dat vooral ongezonde stress een gevaar vormt voor je gezondheid. Het laat chemische sporen na in je lijf en dat kan leiden tot ernstige ziekteverschijnselen, overspannenheid of burn-out.
Wat doet stress met je?
Even een heel klein biologielesje. Je lichaam reageert op stress in het autonoom zenuwstelsel. Het lichaam registreert de dreiging in de amygdala, het amandelvormige deel van de hersenen dat een rol speelt bij de verwerking van prikkels. Het sympathische deel van het lichaam reageert hierop. Het hart gaat sneller kloppen, de spijsvertering vertraagt en de bloeddruk gaat omhoog. De bijnieren geven adrenaline en noradrenaline af, deze hormonen zetten de lichaamsfuncties in een hogere versnelling.
Je lichaam maakt cortisol aan (stresshormoon) wat vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als mentaal/emotioneel. Cortisol heeft vele goede eigenschappen, het regelt het waak- en slaapritme en beïnvloedt de spijsvertering en je afweersysteem. In het geval van langdurige of chronische stress blijft het cortisol gehalte in het bloed hoog, hierdoor raakt het immuunsysteem uitgeput.
Ik wil je zeker niet laten schrikken maar dit kan o.a. leiden tot een burn-out of ziekteverschijnselen zoals diabetes, overgewicht, vermoeidheid, slapeloosheid, depressie, verminderde werking van het immuunsysteem, verminderd libido en hart- en vaatziektes.
Hoe weet je of je stress hebt?
Dat is heel persoonlijk en kan door van alles ontstaan. Misschien komt het doordat je keuzes hebt gemaakt die niet wezenlijk bij je passen. Door te lage- of hoge werkdruk. Doordat je (te) hoge eisen aan jezelf stelt. Door veranderingen. Eigenlijk kan het door van alles komen.
Stress heeft verschillende uitingsvormen. Fysieke klachten, mentale klachten, veranderingen in gedrag en veranderingen in emotie. Iedereen is anders en produceert andere signalen. Jouw signalen vertellen je dat het tijd is om te stoppen met wat niet meer werkt voor je en te gaan doen wat wél voor je werkt. Totdat je luistert, blijft jouw lichaam meer klachten produceren. In een volgende blog vertel ik je op welke signalen je kunt letten om te weten of je last hebt van stress.
Dit artikel is geschreven door Esther. Zij is opgeleid tot stress- en burn-out coach en gespecialiseerd in preventie en behandeling van spanning gerelateerde klachten. Esther is de eigenaar van Buro Stress.
Buro Stress biedt advies en hulp bij stress en burn-out aan particulieren en organisaties en verzorgt o.a. workshops stresspreventie en stressmanagement.
Om de week zal zij een artikel schrijven op ENJOY! Heb je vragen over vitaliteit, sport, mindfulness, etc. Vraag het aan Esther. Laat je reactie hieronder achter in de comments of stuur een mail naar enjoythegoodlifeblog@gmail.com. Samenwerken? Kijk dan hier voor alle mogelijkheden.
Ook zin om voor ENJOY! te schrijven? Ik ben nog op zoek naar gastbloggers die artikelen zouden willen schrijven over beauty of interieur. Je hoeft geen literair schrijver te zijn als je jouw passie maar over weet te brengen op de lezer. Lijkt dit je leuk? Stuur dan een mail naar: enjoythegoodlifeblog@gmail.com
ENJOY! and balance your life.
Foto’s: Buro Stress, Energepic.com by Pexels.